+48 71 719 59 08Zarówno osobiste, jak i majątkowe prawa autorskie podlegają ochronie - wyąjnia radca prawny z kancelarii. Ustawodawca zróżnicował jednak katalog roszczeń, z którymi mogą występować twórcy oraz inne osoby, które są do tego uprawnione. Ostatnio w swojej praktyce spotkałem się z pytaniem ze strony twórcy, który chciał domagać się zadośćuczynienia za naruszenie przysługujących mu osobistych praw autorskich. Czy takie roszczenie przysługuje twórcy?
Prawo autorskie a zadośćuczynienie
Zadośćuczynienie służy pokryciu szkody niemajątkowej jaką jest krzywda. Jak uznał Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 19 maja 2017 r., sygn.: I ACa 351/16 krzywda na gruncie prawa autorskiego prowadzi do nagromadzenia pewnych ujemnych doznań psychicznych, które sprowadzają się do cierpienia. To cierpienie może być wynikiem naruszenia więzi autora ze swoim dziełem, w tym brakiem lub ograniczeniem jego wpływu na jego aktualną formę i treść z którymi traktowanymi łącznie identyfikuje się, także w relacjach z podmiotami trzecimi, wobec których utwór jako całość oraz elementy jego struktury stanowią również o jego umiejętnościach i profesjonalnych kwalifikacjach, współdecydującymi o wizerunku autora i sposobie jego odbierania w stosunkach zewnętrznych (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 19 czerwca 2019 r, sygn.: I ACa 720/18).
Regulacja art. 78 ust. 1 ustawy z 4 lutego 1994 r. nie wiąże powstania roszczenia o zadośćuczynienie po stronie twórcy z odrębnie wyróżnionym dobrem (dobrami osobistymi), mówiąc jedynie o krzywdzie podlegającej wyrównaniu przez przyznanie odpowiedniej sumy pieniężnej - zadośćuczynienia. Tak rozumiany uszczerbek należy łączyć z rzeczywiście istniejącym po stronie pokrzywdzonego dyskomfortem psychicznym pozostającym w adekwatnym związku przyczynowym z dokonanym naruszeniem osobistych praw autorskich do utworu. Decydują o jego powstaniu i rozmiarze negatywne przeżycia tej natury wynikające z naruszenia więzi autora ze swoim dziełem, w tym brakiem lub ograniczeniem jego wpływu na jego aktualną formę i treść z którymi, traktowanymi łącznie identyfikuje się, także w relacjach z podmiotami trzecimi, wobec których utwór jako całość oraz elementy jego struktury stanowią również o jego umiejętnościach i profesjonalnych kwalifikacjach, współdecydujących o wizerunku autora i sposobie jego odbierania w stosunkach zewnętrznych.
Tak uznał Sądu Apelacyjny w Krakowie w wyroku z dnia 19 czerwca 2019 r., sygn. akt I ACa 720/18
Prawo autorskie - kiedy można domagać się zadośćuczynienia?
Podstawową przesłanką dochodzenia zadośćuczynienia jest posiadanie legitymacji do wystąpienia z tym roszczeniem. Co do zasady będzie ono przysługiwało twórcy. Dodatkowo przepisy ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych stanowią, że naruszenie praw autorskich musi być zawinione, by powstała możliwość dochodzenia zadośćuczynienia za naruszenie praw autorskich. Ostatnim z warunków jest udowodnienie poniesienia krzywdy przez twórcę na skutek działania innej osoby. Jak stwierdził Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 29 sierpnia 2018 r., sygn.: I ACa 415/17 w niektórych przypadkach powstanie krzywdy jest oczywiste: „Nieoznaczenie autorstwa utworów narusza prawo osobiste autora do oznaczenia jego autorstwa. Wyrządzona w ten sposób krzywda nie wymaga dalszego dowodzenia, jest ona oczywista”. Jeśli zostaną spełnione wszystkie wyżej wskazane przesłanki, to twórcy przysługuje roszczenie o zapłatę zadośćuczynienia.
Uważasz, że twoje prawa autorskie zostały naruszone? Skontaktuj sie z naszym radcą prawnym.
