+48 71 719 59 08Prawo autorskie a odszkodowanie - radca prawny wyjaśnia w jakiej sytuacji naruszenie praw autorskich może spowodować odpowiedzialność odszkodowawczą. W praktyce często spotykamy się z zapytaniami dotyczącymi możliwości uzyskania odszkodowania za naruszenie autorskich praw majątkowych, polegającego na korzystaniu z utworu bez zgody. Uprawnieni, których autorskie prawa majątkowe zostały naruszone w taki sposób z reguły zastanawiają się jaką kwotę mogą uzyskać w postępowaniu sądowym.
Na kanwie sporu o zapłatę wynagrodzenia z umowy o roboty budowlane, toczącego się przed Sądem Okręgowym w Warszawie (sygn. akt XXV C 647/11) Sąd wywiódł istotne wnioski odnośnie ważności klauzuli 20.1 Warunków Kontraktowych FIDIC warunkującej możliwość dochodzenia dodatkowych roszczeń przez wykonawcę. Mianowicie w uzasadnieniu wyroku z dnia 11.07.2012 r. wydanego w rzeczonej sprawie Sąd uznał, że klauzula ta w zakresie wyłączającym wykonawcy możliwość dochodzenia od zamawiającego roszczenia, na skutek uchybienia przez wykonawcę 28 dniowemu terminowi jego zgłoszenia inżynierowi, stanowi obejście prawa tj. przepisu art. 119 KC, przez co zgodnie z art. 58 § 1 KC jest nieważna.
Sąd podniósł, że treść klauzuli, na gruncie prawa polskiego stanowi niedopuszczalną umowną modyfikację instytucji przedawnienia i wprowadza dalej idące konsekwencje niż upływ terminu przedawnienia. Zgodnie bowiem z klauzulą 20.1 Warunków Kontraktowych FIDIC, w przypadku nieterminowego zgłoszenia roszczenia przez wykonawcę jego roszczenie wygasa, podczas gdy upływ terminu przedawnienia powoduje, że zobowiązanie przekształca się w naturalne. Zdaniem Sądu postanowienia komentowanej klauzuli nie znajdują również podstawy w kodeksowej zasadzie swobody umów, gdyż wprowadzanie umownych terminów zawitych jest wyłączone spod dyspozycji stron. W konsekwencji Sąd wskazuje, że klauzula 20.1 Warunków Kontraktowych FIDIC narusza bezwzględnie obowiązujące przepisy art. 117 § 1, art. 119 oraz przepis art. 3531 KC.
Powyższy wyrok niewątpliwie otwiera furtkę do dochodzenia zapłaty wykonawcom, których roszczenia zostały odrzucone przez inżyniera na podstawie opisanej klauzuli.
Czy reklama może stanowić czyn nieuczciwej konkurencji? W katalogu czynów nieuczciwej konkurencji wyróżniona została nieuczciwa reklama. Nie budzi to wątpliwości, bowiem reklama to jeden z podstawowych mechanizmów napędzających działalność gospodarczą. Stanowi ona środek przekazu zachęcający klientów do skorzystania z oferty danego przedsiębiorstwa. Nic dziwnego zatem, że prawodawca krajowy i unijny zdecydowali się na ustalenie reguł, dzięki którym reklamy będą uczciwe oraz nie będą naruszały zasad konkurencji.
Kara umowna pełni funkcję zryczałtowanego odszkodowania z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy. Jest to powszechnie stosowany w obrocie prawnym środek dyscyplinujący dłużnika. Jednocześnie stanowi ona dogodną dla wierzyciela forma naprawienia szkody, który zostaje w ten sposób zwolniony z obowiązku wykazania jej wysokości.
W obrocie prawnym kara umowna zastrzegana jest zarówno w razie zwłoki dłużnika, jak i odstąpienia od umowy. Problem pojawia się w przypadku kumulatywnego wystąpienia podstaw do naliczenia kary umownej, tj. w razie zaistnienia staniu zwłoki dłużnika, która następnie stanowi podstawę odstąpienia od umowy w oparciu o art. 491 k.c. Zagadnienie to zostało rozstrzygnięte przez Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 18 lipca 2012 r., III CZP 39/12.
Sąd Najwyższy uznał, że roszczenie o zapłatę kary umownej na wypadek zwłoki lub opóźnienia nie przysługuje stronie odstępującej od umowy wzajemnej, jeżeli w umowie zastrzeżono taką karę także w związku z odstąpieniem od umowy.
Sąd wskazał, że w klauzulach umownych przewidujących karę umowną na wypadek odstąpienia od umowy nie chodzi o swego rodzaju sankcję finansową wobec dłużnika z umowy wzajemnej za samo skorzystanie przez stronę przeciwną z uprawnienia do odstąpienia od umowy, lecz o karę w znaczeniu art. 483 § 1 k.c., której celem jest naprawienie szkody spowodowanej przez dłużnika niewykonaniem zobowiązania wynikającego z umowy, od której odstąpiono. Jak zauważył Sąd Najwyższy, zakres szkody spowodowanej niewykonaniem zobowiązania w następstwie odstąpienia od umowy jest specyficzny. Na jej rozmiar wpływa szkoda doznana na skutek określonego przejawu nienależytego wykonania zobowiązania przez dłużnika w okresie poprzedzającym odstąpienie od umowy, jak również wszelkie koszty, jakie poniosła strona w związku z koniecznością odstąpienia od niej.
Celem kary umownej zastrzeżonej na wypadek odstąpienia od umowy jest zatem naprawienie wszelkich szkód poniesionych przez stronę odstępującą z tytułu niewykonania zobowiązania, w tym szkód wynikających ze zwłoki zaistniałej przed odstąpieniem od umowy. Kara umowna za odstąpienie „pochłania” zatem karę umowną z tytułu zwłoki dłużnika, stąd kary te nie mogą być dochodzone kumulatywnie.
