Zadośćuczynienie za naruszenie dóbr osobistych

Zadośćuczynienie za naruszenie dóbr osobistych - radca prawny wyjaśnia kiedy i komu przysługuje. Przepisy Kodeksu cywilnego umożliwiają osobom, których dobra osobiste zostały zagrożone w skutek działania innej osoby domagania się od niej zaprzestania tych działań. Z kolei w razie naruszenia dóbr osobistych osoby poszkodowane mogą żądać usunięcia skutków, w szczególności złożenia odpowiednich oświadczeń. Nadto osobom, których dobra osobiste zostały naruszone przysługuje roszczenie o zapłatę odpowiedniej kwoty tytułem zadośćuczynienia. Skoncentrujmy się na tym, czym jest zadośćuczynieniei w jaki uzsykać zadośćuczynienie za naruszenie dóbr osobistych.

Zadośćuczynienie za naruszenie dóbr osobistych – pojęcie

Zadośćuczynienie za naruszenie dóbr osobistych przyznawane z tytułu naruszenia dóbr osobistych ma stanowić rekompensatę doznanej krzywdy. Innymi słowy, zadośćuczynienie ma za zadanie naprawić krzywdę, jakiej doznała osoba, której dobra osobiste zostały naruszone, czyli w istocie złagodzić jej cierpienia psychiczne i fizyczne wynikłe z tego naruszenia.

Czym są dobra osobiste?

Przepisy Kodeksu cywilnego nie zawierają definicji dóbr osobistych, jednak zawierają ich przykładowy katalog. I tak dobrami osobistymi człowieka są zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska. W orzecznictwie można znaleźć także przykłady wyróżniania innych dóbr osobistych – np. prawo do prywatności. Należy także podkreślić, że sądy dosyć liberalnie podchodzą do kwestii czy dana wartość jest dobrem osobistym. Jak jest ustalana wysokość zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych? Sądom pozostawiona jest pewna dowolność w ustalaniu wysokości zadośćuczynienia, bowiem przepisy Kodeksu cywilnego nie zawierają prostego schematu przeliczania świadczeń, a jedynie wskazówkę, że kwota pieniężna przyznana tytułem zadośćuczynienia powinna być odpowiednia. Przyjmuje się, że okolicznościami, które mają największe znaczenie przy określaniu sumy należnej osobie, której dobra osobiste zostały naruszone, są m. in. rodzaj naruszonego dobra, charakter i trwałość naruszenia, uciążliwość dla osoby dochodzącej zadośćuczynienia, powstanie negatywnych skutków, a także korzyść jaką sprawca naruszenia uzyskał w skutek naruszenia dóbr osobistych.

W jaki sposób dochodzić zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych?

Radca prawny wyjaśnia, że pierwszym etapem dochodzenia zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych powinno być wezwanie sprawcy do zaprzestania naruszeń lub usunięcia skutków wraz żądaniem zapłaty odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynieniem. Jeśli polubowna próba rozwiązania sporu nie przyniesie zadowalających dla osoby, której dobra osobiste zostały naruszone efektów, konieczne może okazać się wystąpienie na drogę sądową. Wysokość opłaty od pozwu będzie wynosić 600 zł + 5% od kwoty, której żądamy tytułem zadośćuczynienia. Co do zasady sprawa powinna zostać skierowana do sądu, w którego okręgu sprawca naruszenia ma miejsce zamieszkania. 

Kiedy można domagać się zapłaty zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych?

W orzecznictwie przyjmuje się, że przyznanie zadośćuczynienia z powodu naruszenia dóbr osobistych jest możliwe w sytuacji zaistnienia trzech przesłanek: (1) istnienia danego dobra, (2) wykazania naruszenia (albo zagrożenia) dóbr osobistych, (3) winy osoby naruszającej dobra osobiste. Pierwsza z wyżej określonych przesłanek będzie spełniona, jeżeli dane dobro jest zawarte w art. 23 Kodeksu cywilnego lub zostało wyróżnione w orzecznictwie. Druga i trzecia przesłanka polega na udowodnieniu, że dane dobro osobiste zostało naruszone działaniem sprawcy. Wykazanie tych okoliczności z reguły pozwoli na otrzymanie odpowiedniej kwoty pieniężnej tytułem zadośćuczynienie. Należy jednak podkreślić, że do stwierdzenia naruszenia dobra osobistego nie są wystarczające subiektywne odczucia danej osoby, chociaż nie pozostają one bez żadnego znaczenia. W orzecznictwie przyjmuje się bowiem, że kwestia naruszenia dóbr osobistych powinna być oceniana według obiektywnych kryteriów.

Jeśli potrzebujesz porady prawnej lub pomocy w sądowym dochodzeniu zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych napisz do naszej kancelari radcy prawnego.